شرکت مهندسین مشاور خاوران کاوش زاهد

نگاهی به طرح تهیه نقشه های 1:25000 پوششی کشور

1. مقدمه :

اطلاعات مکانی پایه بویژه نقشه های پوششی هر کشور از شاخصهای توسعه آن کشور بوده و یکی از مولفه های مدیریت و برنامه ریزی پروژه های عمرانی کشور بشمار می رود.

پس از تاسیس سازمان نقشه برداری کشور در سال 1332 عملیات عکسبرداری به مقیاس 1:55000 در سالهای 1335 تا 1337 برای کل کشور انجام گردید. این پرواز در راستای طرح تهیه نقشه های موسوم به عملیات مشترک ( این نقشه ها برای عملیات مشترک زمینی دریایی و هوایی و هوابرد و ژاندارمری و . تهیه شده است) انجام گرفت و هدف تهیه نقشه با مقیاس 1:250000 بود. باتوجه به اینکه بالاترین سقف پرواز مقیاس 1:55000 بود، عکسبرداری در این مقیاس انجام شد و با توجه به محدودیت میز دستگاه های آنالوگ قدیمی (مولتی پلکس) نقشه ها با مقیاس 50000 تبدیل گردید و از پلات های 1:50000 نقشه های 1:250000 تهیه شد. بعد از گذشت چند سال از پلات های 1:50000 نقشه های 1:50000 تهیه گردید. به همین دلیل با توجه به طراحی اولیه، دقت نقشه های 1:50000 متناسب با این مقیاس نیست.

سری دوم عکسبرداری پوششی ایران توسط سازمان نقشه برداری کشور با مقیاس 1:20000 از سال 1343 (1964 میلادی) آغاز و تا سال 1349بخش عمده ای از کار انجام گردید. با توجه به قانون ملی شدن جنگل‌های کشور (مصوب 27/10/1341 هیأت‌وزیران) و نیز ماده 9 آیین نامه اجرایی قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری مصوب 16/7/1373، یکی از منابع قابل استناد در زمینه تشخیص اراضی ملی از مستثنیات، عکس های هوائی پوششی کشور در سالهای 1345 تا 1349 می باشد.

در دهه هفتاد و دوران سازندگی، تولید نقشه های پوششی کشور با مقیاس مناسب در قالب طرح تهیه نقشه های 1:25000 بعنوان یکی از فعالیتهای اصلی سازمان نقشه برداری کشور برنامه ریزی گردید. بود. این نقشه ها به عنوان اولین محصول رقومی پوششی کشور، تحولی در اطلاعات مکانی کشور محسوب می شود و سبب ارتقاء قابل توجه منابع اطلاعاتی علوم ژئوماتیک در سال های بعد در کشور شده است.

 

خط تولید نقشه های 1:25000 بعنوان پایه اطلاعات مکانی از سال 1368 آغاز گردیده و در سال 1387 به پایان رسید. چند سال نخستین اجرای طرح، عمدتا به نحوه اجرای طرح،  تهیه دستورالعملهای فنی و برنامه ریزی های اجرائی پرداخته شده و نقطه عطف خط تولید این نقشه ها به سالهای 1372 تا 1382 مربوط می شود. در سالهای 1383 تا 1387 با توجه به اینکه نقشه بخش قابل توجهی از مناطق کشور تهیه شده بود و عمدتا مناطق مرزی فاقد نقشه بودند، سرعت تولید نقشه های 1:25000 کاهش یافت. البته تغییر مدیریت کلان کشور و متعاقب آن تغییر مدیریت در سازمان نقشه برداری بر این امر بی تاثیر نبود.

در همین سالها با توجه به گذشت زمان زیاد از تولید اولین نقشه های 1:25000، موضوع بازنگری و بهنگام سازی این نقشه ها نیز مطرح گردید که البته با جدیت مناسبی پیگیری نگردید.

2. منبع داده :

 بر اساس طرح اولیه منبع داده برای تهیه نقشه های 1:25000 عکسهای 1:70000 برای مناطق بیابانی و عکسهای هوائی به مقیاس 1:40000 برای سایر مناطق پیش بینی شده بود که که اجرای طرح کلیه عکسهای هوائی با مقیاس 1:40000 با دور بین Normal Angle با فاصله کانونی حدود 152 میلیمتر  و با پوشش طولی 60 و پوشش عرضی 20 درصد عکسبرداری گردید. در حدود سالهای 2005 میلادی ( 1384 شمسی ) که بسیاری از مناطق کشور عکسبرداری و تهیه نقشه گردیده بود، با توجه به اینکه در بخشی از قسمتهای مرزی کشور بدلیل هماهنگی با کشورهای همسایه امکان (مجوز) پرواز وجود نداشت، از تصاویر ماهواره ای Spot با قدرت تفکیک  5/2 متر برای تکمیل نقشه های پوششی استفاده گردید (سالهای 1383تا 1387). با توجه به اینکه این تصویر استرئو نبود، علاوه بر تصاویر مناطق مرزی، مدل رقومی زمین Spot نیز با قدرت تفکیک 20 متر نیز برای استخراج عوارض ارتفاعی خریداری گردید. (شکل شماره 5)

1. سری ماهواره های لندست (LANDSAT SATELLITE SERIES)

در 23 جولای 1972 اولین ماهواره مشاهده زمین توسط ایالات متحده آمریکا در مدار زمین قرار گرفت. این ماهواره که لندست-1 نام گرفت، اولین ماهواره سنجش از دوری می باشد. این ماهواره پس از قرار گیری در مدار شروع به تصویر برداری از زمین نمود. امروزه آرشیو ارزشمندی از تصاویر ماهواره ای لندست، در طی این مدت، از زمین وجود دارد.

جالب آنکه در سال 1976 یک کانادایی در حالی که مشغول استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره ای لندست-1 بود متوجه یک جزیره ناشناس در 20 کیلومتری شمال منطقه مسی لابرادور در کانادا شد. به دنبال کشف این جزیره از روی تصاویر لندست-1، نام آن را جزیره لندست گذاشتند.

پس از آن ماهواره های لندست - 2 تا لندست - 8 (بجز ماهواره لندست-6 که به علت نقص فنی نتوانست در مدار قرار گیرد) به ترتیب در مدار زمین قرار گرفتند. با گذشت زمان، تصاویر ماهواره ای لندست-8 نسبت به لندست - 1 هم از نظر قدرت تفکیک مکانی و هم از نظر تعداد باندهای طیفی پیشرفت چشمگیری داشت.

سن ASTER یکی از پنج سن ای است که توسط ماهواره TERRA در دسامبر ۱۹۹۹ به فضا پرتاب شد و تصویر برداری آن در مارس ۲۰۰۰ شروع گردید. این سن با همکاری گروه های دولتی، صنعتی و تحقیقاتی ژاپن و ناسا ساخته شد.

عرض تصویر برداری توسط این سن ۶۰ کیلومتر است و به صورت فریم های استاندارد ۶۰ در ۶۰ کیلومتر ارائه می گردد. از ویژگی های این سن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تصاویر ماهواره ای استر بر مبنای نیازهای زمین شناسی طراحی شده‌اندو در این زمینه کارآیی بسیار بالایی دارند.

– این تصاویر از تفکیک طیفی خوبی در محدوده مادون قرمز برخوردارند، محدوده‌ای که می‌توان بسیاری از کانی ها را از یکدیگر تفکیک کرد.

– برخورداری از قدرت تفکیک رادیومتریک بسیار خوب (۸ و۱۲ بیت) که تصاویری با کیفیت و نسبت سیگنال به نویز بالا را موجب شده است.

– در حال حاضر این سن، تنها سن دارای تصاویر چند طیفی حرارتی می‌باشد و ۵ باند حرارتی با دقت رادیومتریک و۱۲ بیت دارد که از طریق آن تشخیص و تفکیک سیلیس‌ها، کربناتها و انواع واحدهای سنگی امکان پذیر می‌باشد.

– قابلیت برداشت تصاویر زوج (Stereo) که امکان تهیه مدل رقومی ارتفاع را فراهم می‌نماید.

تصاویر ماهواره ای استر که از توان طیفی بالایی برخوردار می باشند کاربرد وسیعی خصوصا در زمین شناسی و تفکیک آلتراسیون ها که خود از مهمترین شاخصه های کانی سازی های مختلف محسوب می شوند، دارد. دو باند مرئی، یک ماند مادون قرمز نزدیک، شش باند مادون قرمز کوتاه و پنج باند حرارتی تصاویر استر امکان تفکیک رس های اپی ترمال، اکسیدهای آهن، سیلیس، کربنات ها، سنگهای مافیک و آلتراسیون های پروپلیتیکی را فراهم می سازند.

طراحی شبکه نمونه برداری رسوبات آبراهه ای، برداشت نمونه و تجزیه و تحلیل آماری و ارایه گزارش ژئوشیمی رسوبات آراهه ای

از جمله خدمات تخصصی شرکت می توان به انجام صفر تا صد پروژه ژئوشیمی رسوبات آبراهه ای اشاره کرد. که شامل طراحی شبکه نمونه برداری، برداشت صحرایی، تجزیه و تحلیل های آماری و تهیه نقشه های مربوطه و ارایه گزارش ژئوشیمی می باشد.

ادامه مطلب

تهیه نقشه زمین شناسی و توپوگرافی

از جمله خدمات شرکت می توان به تهیه نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی می باشد. که پس از بازدیدهای صحرایی و جمع آوری اطلاعات زمین شناسی و توپوگرافی که شامل واحدهای زمین شناسی و برداشت نمونه جهت  تهیه مقاطع نازک و صیقلی و همچنین برداشت نقاط توپوگرافی می باشد این اطلاعات در اختیار کارتوگراف قرار گرفته که نقشه های مورد نیاز در محیط نرم افزارهای جی آی اس، اتوکد و اتوکد لند تهیه می شود. در ذیل نمونه هایی از نقشه های تهیه شده توسط مهندسین شرکت قرار داده شده است.
ادامه مطلب

دو روش سنتی و زمین آمار جهت تخمین ذخیره وجود دارد.

روش سنتی خود از چند روش تشکیل شده که شامل 1- روش ماقطع طولی 2- مقاطع عرضی 3- روش متوسط گیری 4- روش لوزی 5- روش مثلث بندی و . می باشد. ایراد بزرگ روش سنتی این موضوع ی باشد که عیارها را مستقل از هم در نظر می گیرد.

ادامه مطلب

دورسنجی به عنوان فن تحلیل و بررسی پدیده ها از راه دور و بدون تماس فیزیکی با پدیده بیان می شود و از جمله علومی است با پیشرفت روز افزون علوم کامپیوتر و تکنولوژی سن ها و ماهواره ها پیشرفت چشم گیری دارد. از جمله کاربردهای این فن تحلیل و بررسی محدوده های اکتشافی به کمک فن سنجش از دور به منظور پی جویی اولیه پرداخته می شود. در این راستا، تصاویر ماهواره ای اغلب به کمک نرم افزارهایER Mapper  و ENVI و Geomatica جهت مشخص کردن نواحی دارای پتانسیل پردازش می شوند.

ادامه مطلب

1- پردازش و تفسیر تصاویر ماهواره ای.

2- تخمین و ارزیابی ذخایر معدنی با استفاده از نرم افزار های مربوطه از جمله DataMine و .

3- پروژه های  جی آی اس (gis)  شامل مکانیابی، تهیه نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی، زمین ساختاری، کاربری اراضی، مدلسازی و .

4- رقومی سازی.

5- تحلیل آماری داده های (SPSS ).

6- تحلیل داده های ژئوشیمی، لیتوژئوشیمی و رسوبات آبراهه ای، طراحی شبکه نمونه برداری و تهیه گزارش.

7- تحلیل های سه بعدی و ساخت DEM و نقشه شیب.

8- تلفیق داده ها.

9- پی جویی و اکتشاف معادن فی و غیر فی.

10- عملیات ژئوفیزیک به دو روش IP & Rs و مگنتومتری و تحلیل داده ها.

11- همکاری در مطالعات و پژوهشهای دانشگاهی.

12- انجام بازدیدهای صحرایی شامل نقشه برداری، تهیه نقشه زمین شناسی، نمونه برداری.

13- مطالعات پتروگرافی (مقاطع نازک و صیقلی).

ادامه مطلب